Bệnh nhân là ông Đ.Đ.T, 53 tuổi, ngụ TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Trước nhập viện một ngày, ông trèo cây hái xoài thì trượt chân, té từ độ cao khoảng 2–3 mét xuống đất.
Theo người nhà cho biết, sau cú ngã, ông T. bất động trong một khoảng thời gian nhưng vẫn tỉnh táo, không đau cổ nhiều, không nôn ói và cử động lại được tứ chi nên chỉ đến khám tại cơ sở y tế địa phương. Tuy nhiên, do linh cảm có điều bất ổn, gia đình đã quyết định đưa ông lên Bệnh viện S.I.S Cần Thơ kiểm tra lại.
Tại đây, kết quả CT cột sống cổ cho thấy ông T. bị gãy trật nặng cột sống cổ đoạn C7–T1, thân đốt sống cổ C7 lệch hoàn toàn ra trước kèm theo trật cài mặt khớp 2 bên. Chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ để đánh giá mức độ và các nguyên nhân khác gây chèn ép tủy thì phát hiện chèn ép tủy sống di lệch đốt sống đơn thuần từ phía trước, không kèm theo theo tụ máu hay mảnh vỡ của xương hoặc đĩa đệm.
Theo BS.CKI Nguyễn Quang Hưng – Trưởng Đơn vị Phẫu thuật Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ, Với kiểu gãy phức tạp này, trên 90% các trường hợp có thể khiến bệnh nhân liệt tứ chi. Tuy nhiên, bệnh nhân khá may mắn vì gãy mấu gai tách rời với thân đốt sống, nên tủy sống chỉ bị di lệch và dập ít. Nhưng nếu không được phẫu thuật nắn chỉnh, giải ép và cố định kịp thời, sẽ dễ dẫn đến chèn ép tủy nặng hơn do sơ ý trong quá trình chăm sóc, xoay trở người bệnh.
Sau khi xác định chẩn đoán và tình trạng người bệnh, bệnh nhân được lên kế hoạch mổ cấp cứu chi tiết để phẫu thuật được diễn ra sớm nhất có thể. Ca phẫu thuật diễn ra vào trưa hôm sau với thời gian chuẩn bị và thời gian mổ chính thức kéo dài gần 9 tiếng.
Nhờ sự phối hợp của các bác sĩ gây mê hồi sức và bác sĩ phẫu thuật thần kinh, dù ca mổ đòi hỏi ê-kíp phải can thiệp từ cả hai mặt trước và sau của vùng cổ, với độ khó cao do tổn thương phức tạp và ở vị trí nguy hiểm, song sau mổ tình trạng của bệnh nhân ổn định và cải thiện rất nhanh.
BS.CKI Nguyễn Quang Hưng cho biết: “Đầu tiên, chúng tôi cho bệnh nhân nằm sấp, phần đầu được cố định chắc chắn để phẫu thuật từ phía sau giải phóng tủy sống bị chèn ép, nắn chỉnh và cố định lại đốt sống bằng vít; người bệnh được theo dõi liên tục và kiểm tra trên màng hình tăng sáng để đảm bảo dụng cụ đúng vị trí và hiệu quả; sau đó kết hợp ghép xương tự thân và nhân tạo để tăng cường giữ vững cột sống và sự liền xương về lâu dài. Tiếp theo, bệnh nhân được đổi tư thế sang nằm ngửa để tiếp tục xử lý phần gãy ở phía trước cổ: loại bỏ phần đĩa đệm tổn thương, kiểm tra các mảnh vỡ nhỏ của đĩa đệm và xương vỡ không thể nhìn thấy trên MRI/ CT bằng kính vi phẫu nhằm giải ép rễ thần kinh tốt nhất có thể và cuối cùng đặt mảnh ghép chịu lực có ghép xương nhân tạo giữa 2 đốt sống nhằm khôi phục lại đường cong sinh lý cột sống cổ.”
Sau mổ 4 ngày, tình trạng ông T. phục hồi thuận lợi, vận động tay chân bình thường và được xuất viện trong tình trạng ổn định mà không ghi nhận yếu/ liệt mới.
Theo bà L. (vợ ông T.), bà và gia đình rất bất ngờ khi nghe bác sĩ thông báo về tình trạng ông T. bị gãy nặng cột sống cổ kèm theo nguy cơ liệt tứ chi, bởi cú té chỉ từ độ cao khoảng 2 mét và bệnh nhân không có biểu hiện nào nghiêm trọng. Vì vậy, gia đình không nghĩ tai nạn này lại có thể gây ra chấn thương nặng như vậy. Rất may là bà và gia đình không chủ quan, đã quyết định đưa ông T. đến khám tại bệnh viện tuyến chuyên sâu hơn.
“Những trường hợp ngã giàn giáo hoặc trên cây xuống, đặc biệt nếu va đập vùng đầu – cổ – lưng, dù nhìn có vẻ nhẹ cũng không nên chủ quan. Trong quá trình xử trí ban đầu, bệnh nhân cần được sơ cứu/ bất động tốt bằng cách vận chuyển người bệnh trên một tấm ván và cố định vùng tổn thương bằng nẹp hoặc các vật hình khối ở 2 bên đầu. Tránh khiêng vác người bệnh theo cách thông thường vì tủy sống nếu bị chèn ép, chỉ cần xử trí không phù hợp trong vài giờ đầu cũng có thể dẫn đến tổn thương mới nặng hơn gây liệt vĩnh viễn. Những trường hợp này cần được khám và can thiệp sớm tại các cơ sở có chuyên khoa phẫu thuật thần kinh – cột sống có kinh nghiệm.” - BS. Nguyễn Quang Hưng khuyến cáo.
